Diep verscholen in het hoogveenlandschap van Dalerpeel is een opmerkelijke archeologische vondst gedaan. Tijdens natuurherstelwerkzaamheden van Staatsbosbeheer is een zomereik ontdekt die al duizenden jaren verborgen lag onder de dikke lagen veen.

Bron: RTV Drenthe

De vondst werd gedaan tijdens de aanleg van nieuwe kades rond natuurgebied De Witten. Een kraanmachinist merkte de boom op, terwijl hij aan het werk was in het natuurgebied. De werkzaamheden vereisen uiterste precisie, omdat het hoogveen uit verschillende lagen bestaat.

De zogeheten gliedelaag onder het veen is een waterdichte laag die intact moest blijven. Deze laag van leem of klei, voorkomt dat regenwater uit het hoogveen wegstroomt. Het viel de kraanmachinist op dat hier een stuk boom uit stak.

Boom gemummificeerd

Ondanks het eeuwenlange verblijf diep in het veen, is de boom goed bewaard gebleven. De boom is niet versteend, maar is wel veel harder dan vers hout. De unieke omstandigheden in het hoogveen hebben ervoor gezorgd dat de boom intact is gebleven.

De boom is als het ware gemummificeerd – waarbij het oorspronkelijke hout deels is omgezet in veenachtig materiaal, dat op zich geen echte houtstructuur meer vertoont, maar ook niet volledig is vergaan. Hierdoor is de zomereik bijzonder goed bewaard gebleven.

Hoe oud?

Een deel van de boom is voor onderzoek meegenomen door de Rijksuniversiteit Groningen. Door specifieke analyses zijn ze erachter gekomen dat de zomereik zo’n 5000 jaar voor Christus is ontkiemd.

De vondst roept nieuwe vragen op over de ontstaansgeschiedenis van het hoogveen, dat in deze omgeving tot nu toe werd geschat op 5000 jaar oud. Dit idee was gebaseerd op eerdere archeologische en geologische vondsten, die aangaven dat hoogveen zich pas in het Holoceen, ongeveer 5000 jaar geleden, voldoende ontwikkelde om een levend veenlandschap te vormen. Hoe deze boom zoveel jaar daarvoor al zo goed bewaard kon blijven is dus een mysterie.

Bewaren

Staatsbosbeheer onderzoekt momenteel of de boom of een deel ervan behouden kan blijven voor verder onderzoek of tentoonstelling. “We weten nog niet zeker of dit technisch mogelijk is en of we de middelen hebben,” zegt boswachter Ruben Kluit. “Maar de vondst is hoe dan ook van grote waarde voor ons begrip van het landschap en de geschiedenis van dit gebied.”

Hoogveen van grote waarde

De Witten is een van de laatste overgebleven hoogveengebieden in Nederland. Hoogveen speelt niet alleen een cruciale rol in het behoud van biodiversiteit, maar ook in het tegengaan van klimaatverandering door de opslag van CO₂. Dankzij recente natuurherstelmaatregelen, zoals de aanleg van nieuwe kades, is het gebied toekomstbestendig gemaakt.

Wat is hoogveen?

Bron: Geologie van Nederland

Hoogveen wordt onder water gevormd, maar boven de grondwaterspiegel. Het is een pakket van op elkaar gepakte, onverteerde, dode plantenresten, voornamelijk veenmos. Dit veenmos groeit in de vorm van een kussen en zuigt zich als een spons vol met regenwater. Het mos houdt dat regenwater vast, waardoor de waterspiegel van het hoogveengebied boven de lokale grondwaterstand kan uitstijgen. Dit voorkomt dat de kussens uitdrogen.

Hoogveen komt vooral in het noorden, oosten en zuiden van ons land voor. Vroeger was hoogveen ook in het westen en midden van Nederland te vinden, maar daar is het veen ontwaterd om te gebruiken als landbouwgrond, met het gevolg dat het veen wegrotte.

Bekijk een filmpje over de vondst via RTV Drenthe:

Verborgen boom na 6.900 jaar ontdekt in Drents hoogveen – RTV Drenthe